name='viewport'/> link rel=“canonical”href=“https://ahiredeepak.blogspot.com/” /> स्व-काव्यांकुर (SWA-KAVYANKUR): October 2025

ज्ञानेश्वर माउली | Sant Dnyaneshwar


ज्ञानेश्वर माउली | Sant Dnyaneshwar

dnyaneshwar mauli

Dnyaneshwar mauli

ज्ञानेश्वर माउली – संत परंपरेचा तेजस्वी दीप


   संत परंपरेत ज्ञानेश्वर माउलींचे स्थान अनन्यसाधारण आहे. इ.स. १२७५ मध्ये आलंदी येथे त्यांनी समाधी घेतली, पण त्यांचा विचार, त्यांचे काव्य आणि त्यांची भक्ति आजही जिवंत आहे. "ज्ञानेश्वरी" या ग्रंथामुळे संत ज्ञानेश्वर माउली घराघरांत पोचले.

    ज्ञानेश्वर माउलींचा जन्म इ.स. १२७५ मध्ये भागवत धर्माचे अनुयायी विठ्ठलपंथे यांच्या घरात झाला. वडिलांच्या संन्यासामुळे आणि समाजातील अन्यायामुळे लहानपणीच त्यांना अनेक संकटांना सामोरे जावे लागले. पण या संकटांतूनच त्यांनी अध्यात्मिक बळ प्राप्त केले. भगवंतावरील अखंड श्रद्धा आणि भक्ती हीच त्यांची खरी ओळख ठरली.

   ज्ञानेश्वर माउलींनी अवघ्या सोळाव्या वर्षी ‘ज्ञानेश्वरी’ हा ग्रंथ लिहिला. गीतेचे त्यांनी सहज, सोप्या आणि भावपूर्ण ओव्या रचून केलेले भाषांतर हे मराठी भाषेचे पहिले गद्य-पद्य मिश्रित रूप मानले जाते. त्यात त्यांनी केवळ गीतेचा अर्थ मांडला नाही, तर साध्या माणसाला जीवन जगण्यासाठी आवश्यक तत्त्वज्ञान दिले. त्यामुळे ज्ञानेश्वरीला ‘मराठीचे गीतेचे भाष्य’ म्हणतात.

 याचबरोबर त्यांनी ‘अमृतानुभव’ हा ग्रंथ रचून अद्वैत तत्त्वज्ञान स्पष्ट केले. त्यांचा विचार हा अद्वैताचा, परमार्थाचा आणि भक्तीचा संगम होता. त्यांनी लोकांमध्ये बंधुभाव, समानता, अहिंसा आणि प्रेम यांचा संदेश दिला.

  ज्ञानेश्वर माउली हे केवळ संतच नव्हते, तर समाजसुधारकही होते. त्यांनी जात-पात, उच्च-नीच भेदभावाचा विरोध केला. प्रत्येक माणसात दैवीत्व आहे हे त्यांनी सांगितले. त्यांच्या कार्यामुळे वारी परंपरेला गती मिळाली आणि वारकरी संप्रदाय मजबूत झाला.

  आजही आषाढी आणि कार्तिकी वारीत लाखो वारकरी "ज्ञानोबा-तुकाराम" म्हणत पंढरपूरला जातात. या वारीत माउलींच्या विचारांचा, ओव्यांचा आणि भक्ति-भावनेचा अनुभव मिळतो.

  ज्ञानेश्वर माउलींच्या समाधीस्थान आलंदी हे आज भक्तांचे तीर्थक्षेत्र झाले आहे. भक्त त्यांना "माउली" म्हणजेच माता म्हणतात. कारण त्यांच्या काव्यातून, विचारातून आणि कृतीतून मिळणारी माया, जिव्हाळा आणि आधार हा मातृवत आहे.

  थोडक्यात सांगायचे तर, ज्ञानेश्वर माउली हे संत परंपरेचे दीपस्तंभ आहेत. त्यांनी भक्ती, ज्ञान आणि समाजसुधारणेचा संगम घडवून मराठी मनामनांत अध्यात्माचा दीप प्रज्वलित केला. त्यांची वाणी आजही प्रेरणादायी आहे आणि पुढील अनेक पिढ्यांना मार्गदर्शक ठरत राहील.

ज्ञानेश्वर माऊली
Dnyaneshwar mauli


संतश्रेष्ठ ज्ञानेश्वर महाराज
प्रवर्तक मराठी संत साहित्याचे, 
अल्प आयुष्यात संगम घडवला
भक्ती, ज्ञान आणि अध्यात्माचे...

लहानपणी कठीण प्रसंग ओढवले
वारकरी संप्रदायात उमटवला ठसा,
ज्ञानेश्वरी, अमृतानुभव, हरिपाठ 
अभंग लिहिण्याचा घेतला वसा... 

विश्व हेच ईश्वराचे रूप
भक्तीमार्गाने ईश्वरप्राप्ती सोपी होते, 
रूढी व अंधश्रद्धा, जातीभेदाच्या पलीकडे
धर्म व अध्यात्म समजावून दिले...

आळंदीच्या वाळवंटात घेतली समाधी
वारकऱ्यांच्या हृदयात कायमची वसली,
भक्तीचा प्रचार मराठीतून केला 
अशी संतश्रेष्ठ दिव्य ज्ञानेश्वर माऊली...


© दीपक केदू अहिरे

नाशिक 

deepakahire1973@gmail.com

www.ahiredeepak.blogspot.com

www.digitalkrushiyog.com

digitalkrushiyog@gmail.com

******************************************
Telegram :
******************************************
Facebook :
******************************************
Instagram : 
******************************************
YouTube :

******************************************
Quora :
https://mr.quora.com/profile/Deepak-Ahire-5?ch=10&oid=1651193170&share=74b6a2ed&srid=hZHxKh&target_type=user
******************************************
Koo :
******************************************
Pintrest:
******************************************
Share chat :
******************************************
Twitter :
@DeepakA86854129
******************************************
Website :

******************************************

आयुर्वेदिक शेतीतून आत्मनिर्भरतेकडे प्रवास : श्री. बालाजी दत्तराव महादवाड (Journey from Ayurvedic farming to self-reliance: Shri. Balaji Dattarao Mahadwad)


आयुर्वेदिक शेतीतून आत्मनिर्भरतेकडे प्रवास :  
श्री. बालाजी दत्तराव महादवाड  
Journey from Ayurvedic farming to self-reliance: 
Shri. Balaji Dattarao Mahadwad

Ayurvedic shetitun atmanirbhartekade pravas

  मराठवाडा प्रदेश हा कोरडवाहू शेतीसाठी ओळखला जातो, परंतु येथील अनेक शेतकऱ्यांनी पारंपरिक मर्यादांवर मात करून नवनवीन प्रयोग केले आणि शेतीला नवसंजीवनी दिली. अशाच प्रगतिशील शेतकऱ्यांपैकी एक म्हणजे श्री. बालाजी दत्तराव महादवाड. नांदेड जिल्ह्यातील डोंगरगाव येथील हे शेतकरी आज “आयुर्वेदिक औषधी पिकांचे आदर्श उत्पादक” म्हणून ओळखले जातात.

Ayurvedic shetitun atmanirbhartekade pravas

🌱 पारंपरिक पिकांसह नवे प्रयोग


    श्री. बालाजी महादवाड यांच्या १४ एकर शेतात पारंपरिक पिकांसोबतच आयुर्वेदिक वनस्पतींचा सुगंध दरवळतो. ते खरीप हंगामात सोयाबीन, मूग आणि उडीद ही पिके घेतात. परंतु खरी नवलाई त्यांच्या रब्बी हंगामात दिसते — कारण याच काळात ते कलोजी, अश्वगंधा, ओवा, इसबगोल, आणि इटालियन तुळस यांसारख्या आयुर्वेदिक वनस्पतींचे उत्पादन घेतात.


Ayurvedic shetitun atmanirbhartekade pravas


    या पिकांमुळे केवळ नफा वाढला नाही, तर जमिनीची सुपिकताही टिकून राहिली. तसेच रासायनिक शेतीवरचा खर्च कमी झाला. स्थानिक बाजारपेठेत आणि औषधी कंपन्यांकडून यांना मोठी मागणी असल्याने त्यांना सातत्याने चांगला दर मिळतो.

Ayurvedic shetitun atmanirbhartekade pravas

🌿 अमेरिकन चिया सीड – नव्या यशाचा मंत्र

    श्री. बालाजी यांची खरी ओळख झाली ती अमेरिकन चिया सीड उत्पादनामुळे. चिया सीड हे सुपरफूड म्हणून जगभरात प्रसिद्ध आहे. प्रथिने, ओमेगा-३, आणि फायबरने समृद्ध असलेले हे बीज आरोग्यप्रेमी लोकांमध्ये प्रचंड लोकप्रिय आहे. भारतात अजूनही फारच थोडे शेतकरी हे पीक घेतात, पण बालाजी यांनी याच क्षेत्रात आपली वेगळी ओळख निर्माण केली आहे. ते दरवर्षी सात ते आठ एकरांवर चिया सीडची लागवड करतात. आधुनिक सिंचन पद्धती, सेंद्रिय खते, आणि नैसर्गिक कीडनियंत्रण तंत्रांचा वापर करून ते हे पीक जोपासतात. एकरी सहा क्विंटल उत्पादन मिळते आणि एकरी सव्वा लाख रुपयांपर्यंत निव्वळ नफा मिळतो. त्यामुळे आज संपूर्ण मराठवाड्यात चिया सीडचे प्रमुख उत्पादक म्हणून त्यांची गणना होते.

Ayurvedic shetitun atmanirbhartekade pravas


🌾 आधुनिक तंत्रज्ञानाचा स्वीकार

  

   श्री. बालाजी यांनी शेतीत वेळोवेळी तंत्रज्ञानाचा वापर करून उत्पादनक्षमतेत भर घातली आहे. 

  • ड्रिप सिंचन प्रणालीद्वारे पाण्याची बचत
  • माती परीक्षणावर आधारित खत व्यवस्थापन
  • सेंद्रिय घटकांवर आधारित रोगनियंत्रण
  • हर्बल उत्पादनांसाठी स्वतंत्र कोरडेकरण आणि पॅकिंग यंत्रणा
  • त्यांचा भर “शाश्वत शेती” या संकल्पनेवर आहे.

“रासायनिक खतं आणि औषधांवर अवलंबून राहिल्यास नफा तात्पुरता मिळेल, पण जमिनीचं आरोग्य बिघडेल. नैसर्गिक पद्धतीने शेती केल्यास उत्पन्न स्थिर राहते आणि पर्यावरणही सुरक्षित राहतं,” असं ते सांगतात.

Ayurvedic shetitun atmanirbhartekade pravas

💼 बाजारपेठ आणि मागणी

     श्री. बालाजी यांच्या उत्पादनांना केवळ स्थानिक नव्हे, तर राज्यातील आणि बाहेरील बाजारपेठेतही मागणी आहे. मुंबई, पुणे, आणि हैदराबाद येथील आयुर्वेदिक औषधी उत्पादक कंपन्यांना त्यांच्याकडून नियमित पुरवठा केला जातो. तसेच, ऑनलाइन हर्बल उत्पादन विक्रेत्यांशीही त्यांनी थेट संपर्क प्रस्थापित केला आहे.

    त्यामुळे त्यांची शेती कंपनी शेती मॉडेलकडे वाटचाल करत आहे — जिथे शेतकरी स्वतःच उत्पादक आणि पुरवठादार आहे.

Ayurvedic shetitun atmanirbhartekade pravas


🌞 प्रेरणादायी संदेश

    श्री. बालाजी महादवाड हे सांगतात —“शेतीत नवनवीन पिके घेण्यास भीती वाटू नये. सुरुवातीला थोडा धोका असतो, पण योग्य माहिती, प्रशिक्षण आणि नियोजनाने तो कमी करता येतो. चांगले उत्पन्न आणि जमिनीचे आरोग्य दोन्ही साधायचे असेल तर आयुर्वेदिक आणि सेंद्रिय पिकांकडे वळा.” त्यांच्या शेतीतून मिळणाऱ्या यशाचा फायदा पाहून परिसरातील अनेक तरुण शेतकऱ्यांनीही चिया सीड, अश्वगंधा, आणि ओवा यांसारखी पिके घेण्यास सुरुवात केली आहे. त्यामुळे त्यांच्या कार्यातून ग्रामीण उद्योजकतेचा नवा प्रवाह निर्माण झाला आहे.

Ayurvedic shetitun atmanirbhartekade pravas


🌾 निष्कर्ष

  श्री. बालाजी दत्तराव महादवाड यांची शेती ही पारंपरिक ज्ञान आणि आधुनिक तंत्रज्ञान यांचा सुंदर संगम आहे. १४ एकर जमिनीवर त्यांनी आयुर्वेदिक आणि आरोग्यपूरक पिकांचा संगोपन करून शेतीला औषधी उद्योगाशी जोडले आहे. त्यांच्या यशोगाथेतून हे स्पष्ट होते की, योग्य नियोजन, सततचे शिक्षण आणि नाविन्य स्वीकारण्याची तयारी असेल तर शेतीत प्रचंड संधी आहेत. नांदेडच्या डोंगरगावातील हा शेतकरी केवळ आपल्या कुटुंबाचा नव्हे, तर संपूर्ण मराठवाड्याचा अभिमान आहे!

Ayurvedic shetitun atmanirbhartekade pravas

© दीपक केदू अहिरे

नाशिक

deepakahire1973@gmail.com

www.ahiredeepak.blogspot.com

www.digitalkrushiyog.com

digitalkrushiyog@gmail.com

******************************************
Telegram :
******************************************
Facebook :
******************************************
Instagram : 
******************************************
YouTube :

******************************************
Quora :
https://mr.quora.com/profile/Deepak-Ahire-5?ch=10&oid=1651193170&share=74b6a2ed&srid=hZHxKh&target_type=user
******************************************
Koo :
******************************************
Pintrest:
******************************************
Share chat :
******************************************
Twitter :
@DeepakA86854129
******************************************
Website :

******************************************

शेगाव यात्रा अनुभव – श्री गजानन महाराजांच्या कृपेचा अद्भुत प्रवास | Shegaon Yatra Experience – Divine Journey of Shri Gajanan Maharaj


शेगाव यात्रा अनुभव — श्री गजानन महाराजांच्या कृपेचा अद्भुत प्रवास 
Divine Journey of Shri Gajanan Maharaj

Shegav yatra anubhav

  श्री गजानन महाराजांच्या कृपेने शेगावचा तीन दिवसांचा अध्यात्मिक प्रवास केला. वारकरी भक्त निवासातील मुक्काम, समाधी आणि मुखदर्शन, कृष्णाजीचा मळा व आनंदसागरातील दर्शनाचा सविस्तर अनुभव. स्वच्छता, सेवा आणि भक्तीभावाने नटलेली ही यात्रा प्रत्येक भाविकासाठी अविस्मरणीय ठरते. शेगाव यात्रा अनुभव ब्लॉगमध्ये जाणून घ्या... कसा श्रींचा आशीर्वाद मनाला शांती देतो आणि जीवनात भक्तीचा नवा अर्थ देतो...


Shegav yatra anubhav


🚉 प्रवासाची सुरुवात — शेगावकडे भक्तीमय वाटचाल


   प्रत्येक भक्ताच्या आयुष्यात असा क्षण येतो जेव्हा तो श्री गजानन महाराजांच्या कृपेने शेगावला येतो. मी माझ्या कुटुंबासह रेल्वे स्टेशनपर्यंत आमच्या कारने व नंतर रात्री १.०० वा. रेल्वेने या तीन दिवसांच्या यात्रेला निघालो. रेल्वे प्रवासातच भक्तीभावाचे वातावरण जाणवत होते. “गजानन महाराज की जय” चा जयघोष आणि हातात प्रसाद घेऊन चाललेले भक्त  या दृश्याने प्रवास आधीच पवित्र झाला. शेगाव स्टेशनवर उतरताच जणू श्रींच्या नगरीत प्रवेश झाल्याची जाणीव झाली. हवा देखील भक्तीने भारलेली वाटत होती.

Shegav yatra anubhav

🏨 वारकरी भक्त निवास — सेवाभावाचे सुंदर उदाहरण


  शेगावमध्ये पोहोचल्यानंतर आम्ही वारकरी भक्त निवासात मुक्काम केला. श्री गजानन महाराज संस्थानने उभारलेले हे निवासस्थान म्हणजे भक्तांसाठी एक अनमोल देणगी आहे. येथील व्यवस्था, स्वच्छता आणि सेवाभाव पाहून मन थक्क झाले. सर्व खोल्या व्यवस्थित, स्वच्छ आणि वातानुकूल वातावरणात होत्या. प्रत्येक सेवकभक्तांना “माऊली” म्हणत आदरपूर्वक स्वागत करत होता. रात्र झाली, वातावरण शांत झाले आणि भक्तीगीतांचा मंद नाद कानात घुमत राहिला . त्या क्षणी मन शांततेने न्हाऊन निघाले.

Shegav yatra anubhav

🙏 श्री गजानन महाराज समाधी व श्रीमुख दर्शन


   सकाळी लवकर आम्ही समाधी मंदिरात गेलो. मंदिराकडे जाताना हजारो भाविकांच्या गर्दीतही भक्तीचा ओलावा जाणवत होता. घंटांचा गजर, फुलांचा सुगंध आणि भजनांचा नाद — सर्व काही एका दिव्य लहरीत मिसळलेले होते. दर्शनासाठी खूप मोठी रांग होती. आणि कुठलाही व्हीआयपी पास नव्हता. प्रत्येक भक्त जणू व्हीआयपीच होता असे वाटत होते.  

   श्रींच्या समाधीसमोर उभा राहून मनातली सर्व चिंता विरघळली. डोळ्यात अश्रू, हृदयात श्रद्धा आणि ओठांवर फक्त एकच शब्द — “गजानन महाराज की जय!” त्यानंतर आम्ही श्रीमुख दर्शन घेतले. श्रींच्या तेजस्वी चेहऱ्याकडे पाहताच आत्मा जणू समाधानी झाला.


Shegav yatra anubhav

🍛 प्रसाद भोजन — सेवेचा पवित्र स्वाद

  दर्शनानंतर आम्ही श्रींच्या प्रसाद भोजनालयात गेलो. येथे रोज हजारो भाविकांना मोफत भोजन मिळते. भोजन साधं असलं तरी प्रसादाचा गोडवा आणि सेवाभावाची भावना प्रत्येक घासात जाणवते. पोळी, भाजी, भात, आमटी — प्रत्येक पदार्थात स्वच्छता आणि प्रेमाचा सुगंध होता. येथील सेवक अत्यंत निःस्वार्थी वृत्तीने भक्तांची सेवा करत होते. प्रसाद घेताना वाटले — “हीच खरी भक्ती, हीच खरी पूजा.”

Shegav yatra anubhav

🌳 कृष्णाजीचा मळा — ज्ञान, सेवा आणि प्रेरणेचे केंद्र

  दुसऱ्या दिवशी आम्ही कृष्णाजीचा मळा येथे गेलो. हे ठिकाण फक्त पर्यटन स्थळ नाही, तर श्रींच्या विचारांचे दर्शन घडवणारा प्रेरणादायी उपक्रम आहे. येथे गजानन महाराजांच्या जीवनातील प्रसंग चित्ररूपात दाखवलेले आहेत. मुलांना आणि कुटुंबाला अध्यात्मिक शिक्षण देणारे हे ठिकाण अत्यंत शांत आणि सुंदर आहे. या ठिकाणी महादेवाची पिंड प्रकटली आहे. थोड्या वेळाने तेथे आरती झाली. आरतीत आम्ही सहभागी होऊन महादेवाचा आशीर्वाद घेतला. हिरवीगार झाडे, स्वच्छ पायवाटा आणि सेवकांचे स्वागत पाहून मन प्रसन्न झाले. 

Shegav yatra anubhav


🌊 आनंदसागर — सौंदर्य आणि भक्तीचा संगम

    यानंतर आम्ही आनंदसागर येथे गेलो. या विशाल प्रकल्पात नैसर्गिक सौंदर्य आणि अध्यात्म यांचा सुंदर संगम दिसतो. प्रवेश करताच समोर शिव मंदिर आणि गणपती मंदिर दिसले — अत्यंत आकर्षक आणि शांत वातावरणात वसलेली ही मंदिरे मनात श्रद्धेचा ओलावा निर्माण करतात. तलावाच्या काठावर बसून मंद वाऱ्याची झुळूक चेहऱ्यावर आली तेव्हा आत्मा जणू गंगाजलात न्हाल्यासारखा हलका झाला. तलावाभोवती चालू असलेले काम पाहून वाटले की संस्थान भविष्यात हे ठिकाण आणखी सुंदर बनवेल.


Shegav yatra anubhav


🏗️ सध्या सुरू असलेले विकासकाम

    आनंदसागरच्या काही भागात सध्या विकासकाम सुरू आहे. काही स्थळे बंद असली तरी संस्थानची नियोजनबद्धता आणि दृष्टी पाहून अभिमान वाटतो.

     शेगाव ही केवळ भक्तीची नगरी नाही, तर व्यवस्थापन आणि सेवाभावाचे जिवंत उदाहरण आहे.


🌼 अध्यात्मिक अनुभूती आणि आत्मशांती

     या तीन दिवसांत आम्ही श्रींच्या चरणी शांतता, प्रेम आणि आशीर्वाद अनुभवला. भक्त निवासातील साधेपणा, समाधी मंदिरातील शक्ती, आणि आनंदसागरातील शांतता — हे सर्व अनुभव मनात कायमचे कोरले गेले. हा प्रवास केवळ धार्मिक नव्हता, तर आत्मिक परिवर्तनाची सुरुवात होता. श्रींच्या कृपेने मनातली सर्व नकारात्मकता नाहीशी झाली आणि भक्तीचा प्रकाश मनात स्थिरावला.


🚆 निरोप आणि पुन्हा येण्याची ओढ

   तिसऱ्या दिवशी परतीच्या प्रवासाची वेळ आली. रेल्वे स्थानकावर उभे असताना मनात एकच विचार — “श्रींच्या नगरीत पुन्हा कधी येईन?” रेल्वे हळूहळू पुढे निघाली, आणि आम्ही मनात श्रींचा जप करत “गजानन महाराज की जय” असा जयघोष केला.


💫 श्रींच्या कृपेने समृद्ध प्रवास

    शेगावचा हा प्रवास माझ्या आणि माझ्या कुटुंबासाठी अविस्मरणीय ठरला. श्री गजानन महाराजांची समाधी, वारकरी भक्त निवास, आनंदमळा आणि आनंदसागर — या सर्व स्थळांनी आम्हाला भक्ती, सेवा आणि आत्मशांतीचा खरा अर्थ शिकवला. “सेवा हीच पूजा, भक्ती हीच साधना आणि गजानन महाराज हेच प्रेरणास्थान आहेत. 

Shegav yatra anubhav

“गजानन महाराज संस्थानकडून शिकण्यासारख्या १० प्रेरक व्यवस्थापनाच्या गोष्टी” 🌼


🌸 १. “सेवा हीच पूजा” — कार्याचा खरा अर्थ

   श्री गजानन महाराज संस्थानातील प्रत्येक सेवक आपल्या कामाकडे नोकरी म्हणून नव्हे तर “श्रींची सेवा” म्हणून पाहतो. ही भावना संस्थानच्या प्रत्येक कामात दिसते — मग ते प्रसादालय असो, निवासस्थान असो किंवा स्वच्छता विभाग.

👉 शिकवण : कोणतंही काम छोटं नसतं; जर ते निष्ठेने आणि सेवाभावाने केलं, तर तेच पूजेसमान आहे.


🕊️ २. शिस्त म्हणजे चमत्कार

    शेगाव संस्थानात शिस्त ही श्रद्धेइतकीच महत्त्वाची आहे. प्रत्येक गोष्ट — वेळेवर, नियोजनबद्ध आणि अचूक. भोजनालय, दर्शन व्यवस्था, निवास — सर्व ठिकाणी नियोजित वेळ पाळली जाते.

👉 शिकवण : शिस्त ही यशाची खरी गुरुकिल्ली आहे. चमत्कार म्हणजे “शिस्तबद्ध प्रयत्नांचे फळ”.


💫 ३. देणगी नव्हे, स्वयंपूर्णता

     इतर देवस्थानांप्रमाणे केवळ देणगीवर अवलंबून न राहता संस्थानने स्वतःची स्वयंपूर्ण अर्थव्यवस्था उभी केली आहे. आनंदसागर प्रकल्प, शैक्षणिक संस्था, आणि इतर उपक्रम यांतून मिळणारा निधी समाजसेवेसाठी वापरला जातो.

👉 शिकवण : स्वतःची आर्थिक स्वयंपूर्णता म्हणजे स्वाभिमानाचं मूळ; फक्त घेण्यापेक्षा निर्माण करा.


🌿 ४. स्वच्छता म्हणजे श्रद्धा

   शेगाव परिसरात एक विशेष गोष्ट जाणवते — निर्मळ स्वच्छता! रस्ते, निवास, प्रसादालय, मंदिर — सर्वत्र स्वच्छता आणि सुव्यवस्था. 

 संस्थान हे “स्वच्छ भारत” अभियानापूर्वीपासून स्वच्छतेचा आदर्श राहिलं आहे.

👉शिकवण: स्वच्छ वातावरण म्हणजे स्वच्छ विचारांची पहिली पायरी.


🌻 ५. सर्वांसाठी समान सेवा — भेदभाव शून्य

   श्रींच्या नगरीत राजा असो वा रिक्षावाला, सर्वांना एकसमान सेवा मिळते. भक्त निवास, भोजनालय, दर्शन — प्रत्येक ठिकाणी समान आदर आणि प्रेमाने स्वागत केलं जातं.

👉 शिकवण : खऱ्या व्यवस्थापनात भेदभावाला स्थान नसतं; समानतेतूनच आदर निर्माण होतो.


🔆 ६. पारदर्शक प्रशासन

   संस्थानच्या प्रत्येक कामात पारदर्शकता आहे. निधी, देणगी, खर्च — सर्व गोष्टींचे सार्वजनिक लेखाजोखा तयार केला जातो.

👉 शिकवण : पारदर्शकता म्हणजे विश्वासाचं बीज; गुप्ततेत अविश्वास वाढतो, पण खुल्या व्यवस्थेत विश्वास फुलतो.


🪔 ७. स्वयंसेवक संस्कृती

   शेगावमध्ये हजारो स्वयंसेवक कोणत्याही मोबदल्याशिवाय सेवा देतात. त्यांना प्रेरणा मिळते — श्रींच्या चरणी सेवा करण्याची.

👉 शिकवण : नेतृत्व हे पैसे देऊन निर्माण होत नाही; प्रेरणा देऊन निर्माण होतं.


🌺 ८. तंत्रज्ञान आणि पारंपरिक मूल्यांचा संगम

     संस्थानने आधुनिक तंत्रज्ञान (ऑनलाइन बुकिंग, डिजिटल व्यवस्थापन, सुरक्षा यंत्रणा) स्वीकारलं, पण श्रद्धा आणि संस्कृती कायम राखली.

👉 शिकवण: परंपरा आणि नवकल्पना दोन्हींचा समतोल राखल्यास प्रगती टिकते.


💖 ९. समाजासाठी समर्पण

  संस्थान केवळ मंदिरापुरतं मर्यादित नाही — ते समाजासाठी कार्यरत आहे. शाळा, महाविद्यालयं, रुग्णालयं, पर्यावरण प्रकल्प, गोशाळा — सर्वत्र सेवा भाव.

👉 शिकवण: यशाचं सर्वोच्च रूप म्हणजे “दुसऱ्यांसाठी उपयोगी ठरणं.”


🕉️ १०. “गजानन म्हणजे अनुशासन” — भक्तीची खरी दिशा

    श्रींच्या शिकवणीत एक सोपा पण प्रभावी संदेश आहे — “मनात स्थैर्य ठेवा, कामात प्रामाणिकपणा ठेवा.” 

हेच संस्थान जगतं, ठेवतं... 

👉 शिकवण: श्रद्धा ही केवळ भावनेत नाही, तर कृतीतही दिसली पाहिजे.


💫 निष्कर्ष — व्यवस्थापनातही अध्यात्म

   शेगाव संस्थान आपल्याला शिकवतं की अध्यात्म आणि व्यवस्थापन हे परस्परविरोधी नाहीत, तर पूरक आहेत. जेव्हा प्रत्येक कृतीत सेवा, श्रद्धा आणि शिस्त एकत्र येतात — तेव्हा देव स्वतः व्यवस्थापन करतो. “श्री गजानन महाराज संस्थान हे केवळ भक्तीचं केंद्र नाही, तर भारतातल्या व्यवस्थापनाचं सजीव मॉडेल आहे.”

Shegav yatra anubhav


© दीपक केदू अहिरे

नाशिक

deepakahire1973@gmail.com

www.ahiredeepak.blogspot.com

www.digitalkrushiyog.com

digitalkrushiyog@gmail.com

******************************************
Telegram :
******************************************
Facebook :
******************************************
Instagram : 
******************************************
YouTube :

******************************************
Quora :
https://mr.quora.com/profile/Deepak-Ahire-5?ch=10&oid=1651193170&share=74b6a2ed&srid=hZHxKh&target_type=user
******************************************
Koo :
******************************************
Pintrest:
******************************************
Share chat :
******************************************
Twitter :
@DeepakA86854129
******************************************
Website :

******************************************

आमचा बळीराजा — परिश्रम, समता आणि संस्कृतीचा खरा प्रतीक | Our Baliraja: Symbol of Hard Work & Culture

आमचा बळीराजा : परिश्रम, समता आणि संस्कृतीचा प्रतीक

Our Baliraja: symbol of hard work, equality and culture

Amcha Baliraja

दिवाळी म्हणजे प्रकाशाचा सण, पण तिच्या प्रत्येक दिवसामागे वेगळी भावना दडलेली असते. बलिप्रतिपदा, म्हणजे दिवाळीचा चौथा दिवस — आमच्या बळीराजाचा दिवस. हा दिवस फक्त पौराणिक नव्हे, तर आपल्या कृषीसंस्कृतीचा आत्मा आहे.


🌿 बळीराजाची कथा : भक्ती, सत्य आणि समता


  महाबळि हा असुरराजा होता, पण त्याच्यातील दानशीलता आणि समताभावामुळे तो लोकांच्या हृदयात देव बनला. विष्णूने वामनावतार घेऊन त्याची परीक्षा घेतली, आणि बळीराजाने आपल्या वचनासाठी स्वतःचा त्याग केला. त्याच्या सत्यनिष्ठेने विष्णू प्रसन्न झाले आणि त्याला दरवर्षी पृथ्वीवर येण्याचा आशीर्वाद दिला — तोच दिवस बलिप्रतिपदा म्हणून साजरा होतो.

🌾 आजचा बळीराजा :  शेतीचा आणि समाजाचा आधार

 
    आजचा बळीराजा म्हणजे आपला शेतकरी. तो पहाटे उठतो, उन्हात राबतो, पावसात भिजतो, आणि आपल्या अन्नाचा निर्माता बनतो. “आमचा बळीराजा नवीन धान्याची रास, टाकतो आनंदात भर...” या ओळीत आपली संपूर्ण कृषीसंस्कृती दडलेली आहे, मेहनतीचा गौरव, अन्नाचा सन्मान, आणि समाजाच्या पोषणाची जबाबदारी.

🌾 बळीराजाची समता — खरी लोकशाही


   बळीराजाचे राज्य म्हणजे समतेचे राज्य. कुणी मोठे-लहान नव्हते, सगळे समान होते. आजही बळीराजाच्या या विचारांची गरज आहे.  समाजात श्रमाचा सन्मान, न्याय्य वाटप आणि सहजीवनाची भावना पुन्हा जागवणे हेच बलिप्रतिपदेचे खरे तत्त्व आहे.

💫 बलिप्रतिपदेचा आधुनिक संदेश

 
  बलिप्रतिपदा म्हणजे — श्रमाला आदर देण्याचा दिवस, आपल्या भूमीशी नातं घट्ट करण्याचा दिवस, आणि नवा प्रकाश स्वीकारण्याचा दिवस. आजच्या पिढीला बळीराजाचे तत्व सांगते की यश म्हणजे केवळ सत्ता नाही, तर समाजासाठी केलेली सेवा आहे.

🌻 आजचा शेतकरी — नवा बळीराजा


   आजही आपला शेतकरी संघर्ष करत आहे. त्याच्याकडे संसाधनं कमी आहेत, पण आत्मविश्वास अमर्याद आहे. त्याच्या कष्टातून आपली दिवाळी उजळते. बलिप्रतिपदा म्हणजे त्या शेतकऱ्याला मानाचा मुजरा — जो “भूमीचा राजा” आहे, पण स्वतःच्या कष्टाने जगतो.

🔥 नव्या प्रकाशाची ज्योत


   “अंधारावर मात करीत नव्या ऊर्जेची ज्योत तेवत राहो...” हा दिवस आपल्याला प्रेरणा देतो की सकारात्मक विचारांनी, श्रमाच्या सन्मानाने आणि समतेच्या भावनेनेच समाज उजळू शकतो.

🙏 बळीराजाला अभिवादन


 आज बलिप्रतिपदेच्या निमित्ताने त्या शांतचित्त, समतावादी, आणि श्रमप्रिय बळीराजाला अभिवादन करूया. त्याचा आदर्श अंगीकारून आपणही आपल्या जीवनात सत्य, परिश्रम आणि न्याय या तीन गोष्टी जपूया.

🌸 निष्कर्ष


   “आमचा बळीराजा” हा केवळ इतिहासातील पात्र नाही, तर आपल्या संस्कृतीचा विचार आहे. तो सांगतो — “श्रमाचा आदर करा, समतेचा मार्ग निवडा आणि नव्या प्रकाशाची ज्योत कायम ठेवून जगा.”

Amcha baliraja

  आमचा बळीराजा... 
Amcha Baliraja 

आमचा बळीराजा
बलिप्रतिपदा आज,
पहिल्या आंघाेळीचा 
मानाचा हा साज...

आमचा बळीराजा 
नरकासुरावर वार,
श्रीकृष्णाने या दिवशी केला
राक्षसाचा संहार...

आमचा बळीराजा 
नवीन धान्याची रास,
टाकताे आनंदात भर 
विविध फराळांचा वास...

आमचा बळीराजा जपताे
कृषीसंस्कृतीची प्रथा,
जाणून घ्या या दिवशी
आमच्या अंतरीच्या व्यथा...

बलिप्रतिपदेच्या आणि दिवाळी पाडव्याच्या हार्दिक शुभेच्छा! 🌼


© दीपक केदू अहिरे

नाशिक

deepakahire1973@gmail.com

www.ahiredeepak.blogspot.com

www.digitalkrushiyog.com

digitalkrushiyog@gmail.com

******************************************
Telegram :
******************************************
Facebook :
******************************************
Instagram : 
******************************************
YouTube :

******************************************
Quora :
https://mr.quora.com/profile/Deepak-Ahire-5?ch=10&oid=1651193170&share=74b6a2ed&srid=hZHxKh&target_type=user
******************************************
Koo :
******************************************
Pintrest:
******************************************
Share chat :
******************************************
Twitter :
@DeepakA86854129
******************************************
Website :

******************************************

उठा उठा दिवाळी आली — आनंद, परंपरा आणि प्रकाशाचा उत्सव | Suddenly Diwali Came


उठा उठा दिवाळी आली — आनंद, परंपरा आणि प्रकाशाचा उत्सव | Suddenly Diwali Came

“उठा उठा दिवाळी आली” ही कवी व लेखक दीपक केदू अहिरे यांची प्रेरणादायी कविता, जी दिवाळीच्या प्रत्येक दिवसाचा अर्थ, परंपरा आणि सकारात्मकतेचा संदेश सांगते. नव्या वर्षाची उजळ सुरुवात करण्यासाठी ही कविता वाचा!


Utha utha diwali aali


🌼 उठा उठा दिवाळी आली — नव्या प्रकाशाची आणि परंपरेची साद


    दिवाळी... म्हणजे प्रकाश, आनंद आणि नव्या सुरुवातीचा सण. वर्षभरातील थकवा, संघर्ष, अंधार आणि चिंता दूर करून नवीन आशा, उमेद आणि सकारात्मकतेने जगायला शिकवणारा हा सण.आणि याच भावना सुंदर शब्दांत व्यक्त झाल्या आहेत “उठा उठा दिवाळी आली” या कवितेत...

🪔 कवितेतील प्रेरक ओळी

“उठा उठा दिवाळी आली,
धनत्रयोदशीने सुरुवात झाली
आजच्या दिवशी करा यमदीपदान,
आज असतो धन्वंतरीला मान.”

 दिवाळीची सुरुवात धनत्रयोदशीपासून होते. या दिवशी धन्वंतरी देवतेची पूजा करून आरोग्य आणि संपन्नतेची प्रार्थना केली जाते. यमदीपदान ही परंपरा आपल्याला सांगते — मृत्यूवरही प्रकाशाचा विजय असतो. ही सुरुवात म्हणजे केवळ सणाचीच नाही, तर जीवनातील सकारात्मकतेची सुरुवात आहे. 


🛁 अभ्यंगस्नान आणि चतुर्दशीचा आत्मशुद्धीचा संदेश

“उठा उठा दिवाळी आली,
अभ्यंगस्नानाने सुरुवात झाली
असते मग नरक चतुर्दशी,
लक्ष्मीपूजनाने सांगता अशी.”
  
  नरक चतुर्दशी हा दिवाळीतील महत्त्वाचा दिवस. या दिवशी अभ्यंगस्नान करून शरीर आणि मन दोन्ही शुद्ध करण्याची परंपरा आहे. यानंतर लक्ष्मीपूजन — म्हणजेच समृद्धी आणि शांतीचं आगमन. कवीने अतिशय सुंदररीत्या दाखवले आहे की, दिवाळी ही केवळ बाहेरील स्वच्छतेची नव्हे, तर मनाच्या स्वच्छतेची प्रक्रिया आहे.

🌾 बलिप्रतिपदा — दान, कर्तव्य आणि नव्या संबंधांची दिवाळी
“उठा उठा दिवाळी आली,
बलिप्रतिपदेने सुरुवात झाली
दीपावली पाडवा मुख्य दिन,
या दिवशी असते गोवर्धन पूजन.”
  
   बलिप्रतिपदा हा दिवाळीचा मुख्य दिवस मानला जातो. राजा बळीच्या दानशीलतेचा आणि विष्णूच्या गोवर्धन पूजनाचा हा दिवस — कर्तव्य आणि करुणेचा सण.
या दिवशी पती-पत्नी एकमेकांप्रती आदर आणि प्रेम व्यक्त करतात. कवीने इथे दाखवले आहे की, दिवाळी म्हणजे केवळ दिवे आणि फटाके नव्हे, तर बंध दृढ करण्याचा उत्सव आहे. 

💞 भाऊबीज — भावंडांच्या नात्याचा दिवा

“उठा उठा दिवाळी आली,
भाऊबीजेने सांगता झाली
होतो कार्तिक मासारंभ,
पेटवा आपल्या आनंदाचा सुंभ.”

  भाऊबीज हा दिवाळीचा शेवटचा दिवस — पण प्रत्येक नात्याच्या उजेडाची नवी सुरुवात. या दिवशी बहिणी आपल्या भावांना आरती करून त्यांचं रक्षण मागतात. ही परंपरा नात्यांचा सण बनते, जिथे आदर, प्रेम आणि संरक्षणाचा दिवा पेटवला जातो.
कवीची शेवटची ओळ —
“पेटवा आपल्या आनंदाचा सुंभ”
— मनाला स्पर्शून जाते.
कारण खरी दिवाळी तीच, जी मनात उजळते.

🌟 कवितेतील गाभा —  
परंपरा आणि आत्मजागर 


  दीपक अहिरे यांच्या या कवितेत प्रत्येक दिवसाचा सांस्कृतिक अर्थ सांगताना, एक अंतर्मनाचा प्रवासही दिसतो. “उठा उठा” ही फक्त सणाची घोषणा नाही, तर मन जागं करण्याचा संदेश आहे. ती आपल्याला सांगते —
उठा अंधारातून,
उठा आलस्यातून,
उठा जुने विचार, नकारात्मकता आणि तक्रारी बाजूला ठेवून, नव्या उमेदीनं जगण्यास सुरुवात करा!

🌸 दिवाळीचा सामाजिक अर्थ

    आजच्या काळात दिवाळी फक्त आपल्यापुरती राहू नये. आपल्या समाजात, शेजाऱ्यांत, मित्रपरिवारात आनंद पसरवणं — ही खरी दिवाळी. कवितेच्या ओळींमधूनही हीच भावना उमटते. गरीबांना कपडे देणं, पर्यावरणपूरक दिवे वापरणं, फराळ वाटणं — या छोट्या कृतींमधून आपण “नव्याची दिवाळी” साजरी करू शकतो.

🌼 आत्मप्रकाशाची दिवाळी

     प्रत्येक सण आपल्याला बाहेरील जग उजळवायला सांगतो, पण दिवाळी आपल्याला आतला प्रकाश शोधायला शिकवते. ही कविता त्या आत्मप्रकाशाची आठवण करून देते. जेव्हा आपण स्वतःमध्ये आशा, प्रयत्न आणि आनंदाचे दिवे पेटवतो, तेव्हाच खरी दिवाळी होते.

🌅 नव्या वर्षाची प्रेरणा

    दिवाळीनंतर कार्तिक मासाची सुरुवात होते — म्हणजे आध्यात्मिक नवचैतन्याचं आगमन. कवितेतील शेवटचा संदेश “पेटवा आपल्या आनंदाचा सुंभ” हेच सांगतो —नवीन वर्ष नव्या विचारांनी, नव्या उत्साहाने आणि नव्या उद्दिष्टांनी उजळवा. कारण प्रत्येक दिवस हा दिवाळीसारखा होऊ शकतो, जर आपण मनातील दिवा पेटवला तर...

✨ समारोप
     
   “उठा उठा दिवाळी आली” ही कविता केवळ सणाचं वर्णन नाही — ती जीवनाचा अर्थ सांगणारा संदेश आहे. ती आपल्याला स्मरण करून देते की प्रकाश फक्त बाहेर नाही, तो आपल्या मनात आहे. आणि तोच दिवा जर दररोज उजळवला, तर आपलं आयुष्य एक अखंड दिवाळी बनेल.

उठा उठा दिवाळी आली
Suddenly Diwali came


उठा उठा दिवाळी आली,
धनत्रयोदशीने सुरुवात झाली 

Utha utha diwali aali

आजच्या दिवशी करा यमदीपदान, 
आज असतो धन्वंतरीला मान 

उठा उठा दिवाळी आली, 
अभ्यंगस्नानाने सुरुवात झाली 

Utha utha diwali aali

असते मग नरक चतुर्दशी, 
लक्ष्मीपूजनाने सांगता अशी 

उठा उठा दिवाळी आली, 
बलिप्रतिपदेने सुरुवात झाली 

Utha utha diwali aali

दीपावली पाडवा मुख्य दिन, 
या दिवशी असते गोवर्धन पूजन 

उठा उठा दिवाळी आली, 
भाऊबीजेने सांगता झाली 

Utha utha diwali aali

होतो कार्तिक मासारंभ, 
पेटवा आपल्या आनंदाचा सुंभ 

। । दीपावली शुभेच्छा ।। 

© दीपक केदू अहिरे

नाशिक

deepakahire1973@gmail.com

www.ahiredeepak.blogspot.com

www.digitalkrushiyog.com

digitalkrushiyog@gmail.com

******************************************
Telegram :
******************************************
Facebook :
******************************************
Instagram : 
******************************************
YouTube :

******************************************
Quora :
https://mr.quora.com/profile/Deepak-Ahire-5?ch=10&oid=1651193170&share=74b6a2ed&srid=hZHxKh&target_type=user
******************************************
Koo :
******************************************
Pintrest:
******************************************
Share chat :
******************************************
Twitter :
@DeepakA86854129
******************************************
Website :

******************************************

Suddenly Diwali came

मायक्रोग्रीन शेती व्यवसाय | Microgreen Farming Business : कमी गुंतवणुकीत घरातून जास्त नफा

  🌱 मायक्रोग्रीन शेती व्यवसाय: कमी जागेत जास्त नफा देणारा आधुनिक उद्योग Microgreens Business in Marathi | कमी गुंतवणुकीत जास्त कमाई      ...