अनुभवExperience
अनुभव हा जीवनाचा खरा शिक्षक आहे. मानवाच्या जीवनप्रवासात “अनुभव” हे सर्वात मौल्यवान भांडवल आहे. पैसा, सत्ता किंवा शिक्षण या गोष्टी तात्पुरत्या असू शकतात, परंतु अनुभव हा आयुष्यभर आपल्याबरोबर राहतो आणि प्रत्येक पावलावर मार्गदर्शन करतो. बालपणात आपण चालायला, बोलायला शिकतो तेव्हा कुणीतरी शिकवते खरे, पण प्रत्यक्ष पडणे, उठणे आणि पुन्हा प्रयत्न करणे यामधून आपण अनुभव घेतो. त्यामुळे “अनुभव हा सर्वोत्तम शिक्षक आहे” असे म्हणणे योग्यच ठरते.
अनुभवाचे दोन पैलू अनुभव हा सकारात्मक आणि नकारात्मक अशा दोन्ही प्रकारचा असतो. एखाद्या यशस्वी घटनेतून आपल्याला आत्मविश्वास मिळतो, तर एखाद्या अपयशातून शिकलेले धडे आपल्याला पुढील प्रवासासाठी अधिक सज्ज करतात. खरेतर अपयशामुळे आलेली जाणीवच जीवनात सर्वात जास्त शिकवते.
अनुभवातून येणारे शहाणपण फक्त अनुभव असून चालत नाही, तर त्यातून शिकण्याची वृत्ती असणे महत्त्वाचे आहे. काही लोक आयुष्यभर चुका करतात पण त्यातून शिकत नाहीत, तर काही जण छोट्या अनुभवातूनही मोठे धडे घेतात. यालाच शहाणपण म्हणतात.“अनुभव + ज्ञान + चिंतन = शहाणपण” ही समीकरणे प्रत्येकाने लक्षात ठेवायला हवीत.
अनुभव व आत्मविश्वासअनुभवामुळे माणसाचा आत्मविश्वास वाढतो. एक शेतकरी अनेक वर्षे शेती करताना हवामान, माती व बाजारपेठ यांचे निरीक्षण करतो. त्यातून त्याला जे ज्ञान मिळते, ते कोणत्याही पुस्तकात सापडत नाही. त्याचप्रमाणे एखाद्या व्यावसायिकाला ग्राहकांशी व्यवहार करताना आलेला अनुभव त्याला पुढील निर्णय अधिक योग्य घेण्यासाठी मदत करतो.
अनुभवाचा वारसा अनुभव ही फक्त वैयक्तिक संपत्ती नाही, तर तो पुढील पिढ्यांना दिलेला वारसा आहे. पालक आपल्या मुलांना जे धडे सांगतात, ते त्यांच्या आयुष्यभर उपयोगी पडतात. समाजातही ज्येष्ठांचा अनुभव हा तरुणांना दिशा दाखवणारा दीपस्तंभ असतो.
अनुभव म्हणजे मार्गदर्शक नकाशाआपले भूतकाळातील अनुभव हे भविष्यकाळातील निर्णयांना दिशा देतात. एखाद्या अडचणीला आपण आधी कसे तोंड दिले, हे लक्षात ठेवले तर पुढच्या वेळी ती अडचण सोपी वाटते. त्यामुळे अनुभव म्हणजे एकप्रकारचा “जीवनाचा मार्गदर्शक नकाशा” होय.
शिकलेला प्रत्येक धडा, घेतलेला प्रत्येक प्रयत्न आणि केलेली प्रत्येक चूक – हे सर्व मिळून अनुभव घडवतात. माणसाचे खरे शिक्षण हे त्याच्या अनुभवांवरच आधारित असते. म्हणूनच आयुष्यात यशस्वी व्हायचे असेल तर सतत नवे अनुभव घेण्यास तयार राहिले पाहिजे, कारण अनुभव हेच आपले खरे विद्यापीठ आहे.
अनुभवExperience
पूर्वग्रहांची जळमटं
जिवंत असतात अनेकांच्या मनात,
जोपर्यंत येत नाही अनुभव
ते जगत नाही वर्तमानात...
अनुभवाच्या बळावरच
माणसं जबाबदारी घेतात,
अनुभवशून्य माणसं मात्र
परिस्थितीलाच दोष देतात...
अनुभवासारखा दुसरा मार्गदर्शक
नाही कोणी गुरू,
अनुभव ज्ञानाने करतं शहाणं
त्याच्या मदतीने आपण तरू...
अनुभवाला सज्ज असणारी माणसं
राहत नाही अवलंबून,
संकटाना तोंड देण्याची सवय
होते अनुभव घेण्याच्या वृत्तीतून...
© दीपक केदू अहिरे
नाशिक
www.ahiredeepak.blogspot.com


No comments:
Post a Comment