🌱 परोपजीवी मित्र किटक : ट्रायकोग्रामा (Trichogramma)
परोपजीवी मित्रकिटकांपैकी ट्रायकोग्रामा हा एक अत्यंत महत्वाचा मित्रकिटक असून तो अळीवर्गीय हानिकारक किडींच्या अंड्यावर उपजीविका करतो. जैविक किड नियंत्रणामध्ये या किटकाचा वापर सर्वप्रथम १९२५ पासून सुरू झाला.
परोपजीवी मित्रकिटकांपैकी ट्रायकोग्रामा हा एक अत्यंत महत्वाचा मित्रकिटक असून तो अळीवर्गीय हानिकारक किडींच्या अंड्यावर उपजीविका करतो. जैविक किड नियंत्रणामध्ये या किटकाचा वापर सर्वप्रथम १९२५ पासून सुरू झाला.
🌱 जैविक किड नियंत्रणामध्ये ट्रायकोग्रामाचे महत्व
Importance of Trichogramma in Biological Pest Control
ट्रायकोग्रामा किडींच्या अंडी अवस्थेतच नाश करतो. त्यामुळे पुढे होणारे पिकांचे नुकसान टाळता येते. रासायनिक किटकनाशकांचा वापर कमी करून पर्यावरणस्नेही शेतीसाठी हा किटक अत्यंत उपयुक्त आहे.
Importance of Trichogramma in Biological Pest Control
ट्रायकोग्रामा किडींच्या अंडी अवस्थेतच नाश करतो. त्यामुळे पुढे होणारे पिकांचे नुकसान टाळता येते. रासायनिक किटकनाशकांचा वापर कमी करून पर्यावरणस्नेही शेतीसाठी हा किटक अत्यंत उपयुक्त आहे.
🌱 ट्रायकोग्रामाच्या जातीSpecies of Trichogramma
भारतामध्ये ट्रायकोग्रामाच्या एकूण २६ जाती आढळतात. त्यापैकी महत्वाच्या जाती:
-
ट्रायकोग्रामा चिलानीस
-
ट्रायकोग्रामा जापोनिकम
-
ट्रायकोग्रामा अकाई
-
ट्रायकोग्रामा नागरकट्टी
या जातींचा वापर विविध पिकांवरील पतंगवर्गीय किडींच्या नियंत्रणासाठी केला जातो.
भारतामध्ये ट्रायकोग्रामाच्या एकूण २६ जाती आढळतात. त्यापैकी महत्वाच्या जाती:
-
ट्रायकोग्रामा चिलानीस
-
ट्रायकोग्रामा जापोनिकम
-
ट्रायकोग्रामा अकाई
-
ट्रायकोग्रामा नागरकट्टी
या जातींचा वापर विविध पिकांवरील पतंगवर्गीय किडींच्या नियंत्रणासाठी केला जातो.
🌱 ट्रायकोग्रामाचा जीवनक्रमLife Cycle of Trichogramma
ट्रायकोग्रामाचा जीवनक्रम अंडी, अळी, कोष व प्रौढ अशा चार अवस्थांमध्ये पूर्ण होतो.
-
अंडी अवस्था : १६–२४ तास
-
अळी अवस्था : २–३ दिवस
-
कोष अवस्था : ४–५ दिवस
-
प्रौढ आयुष्य : २४–४८ तास
उन्हाळ्यात जीवनक्रम ८–१० दिवसांचा तर हिवाळ्यात १०–१२ दिवसांचा असतो.
🌱 प्रयोगशाळेत ट्रायकोग्रामाची निर्मितीLaboratory Production of Trichogramma
ट्रायकोग्रामाचा जीवनक्रम अंडी, अळी, कोष व प्रौढ अशा चार अवस्थांमध्ये पूर्ण होतो.
-
अंडी अवस्था : १६–२४ तास
-
अळी अवस्था : २–३ दिवस
-
कोष अवस्था : ४–५ दिवस
-
प्रौढ आयुष्य : २४–४८ तास
उन्हाळ्यात जीवनक्रम ८–१० दिवसांचा तर हिवाळ्यात १०–१२ दिवसांचा असतो.
🌱 प्रयोगशाळेत ट्रायकोग्रामाची निर्मितीLaboratory Production of Trichogramma
प्रयोगशाळेत ट्रायकोग्रामाची निर्मिती भातावरील फुलपाखराच्या अंड्यांवर केली जाते. अंडी स्वच्छ करून अतिनील किरणांच्या प्रकाशात ठेवली जातात, जेणेकरून त्यातून किडी बाहेर पडणार नाहीत.
प्रयोगशाळेत ट्रायकोग्रामाची निर्मिती भातावरील फुलपाखराच्या अंड्यांवर केली जाते. अंडी स्वच्छ करून अतिनील किरणांच्या प्रकाशात ठेवली जातात, जेणेकरून त्यातून किडी बाहेर पडणार नाहीत.
🌱 ट्रायकोकार्डवरील माहिती
Information on Trichocard
ट्रायकोकार्ड हे पोस्टकार्डच्या आकाराचे असून त्यावर सुमारे २० छोटे चौकोन असतात. एका ट्रायकोकार्डवर १८,००० ते २०,००० ट्रायकोग्रामा असतात. हे कार्ड १०°C तापमानात ३० दिवस साठवता येते.
ट्रायकोकार्ड हे पोस्टकार्डच्या आकाराचे असून त्यावर सुमारे २० छोटे चौकोन असतात. एका ट्रायकोकार्डवर १८,००० ते २०,००० ट्रायकोग्रामा असतात. हे कार्ड १०°C तापमानात ३० दिवस साठवता येते.
🌱 ट्रायकोग्रामा शेतात सोडण्याची पद्धत
How to Release Trichogramma in Field
-
ट्रायकोकार्डचे २० तुकडे करावेत
-
पानाच्या मागील बाजूस बांधावेत
-
सकाळच्या वेळेत सोडावेत
-
किटकनाशक फवारणी टाळावी
Dosage of Trichogramma🌱 ट्रायकोग्रामा वापरण्याचे प्रमाण
-
ट्रायकोकार्डचे २० तुकडे करावेत
-
पानाच्या मागील बाजूस बांधावेत
-
सकाळच्या वेळेत सोडावेत
-
किटकनाशक फवारणी टाळावी
Dosage of Trichogramma🌱 ट्रायकोग्रामा वापरण्याचे प्रमाण
-
भात, ऊस : ५०,००० (६ वेळा)
-
कापूस : १,५०,००० (८–१० वेळा)
-
टोमॅटो : ५०,००० (६ वेळा)
-
मका : ७५,००० (६ वेळा)
-
सूर्यफूल : १,००,००० (४–६ वेळा)
-
भात, ऊस : ५०,००० (६ वेळा)
-
कापूस : १,५०,००० (८–१० वेळा)
-
टोमॅटो : ५०,००० (६ वेळा)
-
मका : ७५,००० (६ वेळा)
-
सूर्यफूल : १,००,००० (४–६ वेळा)
🌱 ट्रायकोग्रामा वापरण्याचे फायदेBenefits of Trichogramma
-
हानिकारक किडींच्या अंड्यांचा नाश
-
किटकनाशकांवरील खर्चात बचत
-
पर्यावरणपूरक व प्रदूषणमुक्त शेती
-
मानव व पाळीव प्राण्यांस सुरक्षित
-
इतर मित्रकिटकांना हानी नाही
✍️
-
हानिकारक किडींच्या अंड्यांचा नाश
-
किटकनाशकांवरील खर्चात बचत
-
पर्यावरणपूरक व प्रदूषणमुक्त शेती
-
मानव व पाळीव प्राण्यांस सुरक्षित
-
इतर मित्रकिटकांना हानी नाही
✍️
© दीपक केदू अहिरे
नाशिक
deepakahire1973@gmail.com
******************************************Telegram :******************************************Facebook :************************************************************************************YouTube :
******************************************Quora :******************************************Koo :******************************************************************************************************************************Twitter :@DeepakA86854129******************************************Website :
******************************************
No comments:
Post a Comment